در بازرسی چشمی یک قطعه یک بازرس کارآزموده می تواند اطلاعات زیر را در مورد قطعه به دست آورد:

1- شرایط کلی قطعه.

2- وجود یا عدم وجود لایه های اکسیدی و مواد و محصولات خوردگی روی سطح قطعه.

3- وجود یا عدم وجود انواع ترک ها (جهت و محل قرارگیری ترک ها با توجه به مناطق مختلف جوش ها فرق می کند).

4- حفره های گازی سطح قطعه مناطق پر شده توسط جوش طرح کلی بستر جوش و جهت گیری احتمالی بین بستر جوش و فلز پایه.

5- منابع پتانسیلی برای ضعف های مکانیکی مثل شیارهای تیز با عدم انطباق و غیره.

6- اطلاعات به دست آمده در بازرسی چشمی می تواند کمک مهمی در سایر تست ها باشد.

استفاده از ابزار بصری در بازرسی چشمی سودمند است و به دلایل زیر استفاده از آن ها توصیه می شود:

1- بزرگ کردن عیوبی که توسط چشم غیر مسلح دیده نمی شوند

2- برای مناطقی که امکان دسترسی به آن ها وجود ندارد امکان بازرسی چشمی را فراهم می آورد.

در انجام بازرسی چشمی دانستن نوع عیبی که احتمال به وجود آمدن آن است و هم چنین مشخص کردن مناطقی که احتمال عیب در آن ها وجود دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. استفاده از ذره بین ها و چراغ ها در محل های مناسب، توصیه می شود. کل منطقه مورد بازرسی باید از لحاظ تمیز بودن سطح، وجود اجسام خارجی، محصولات خوردگی یا آسیب های وارده مورد بازرسی قرار گیرد. در بسیاری از موارد منطقه مورد نظر بازرسی چشمی باید قبل از بازرسی به صورت کامل تمیز کاری شود.

یک میکروسکوپ چشمی شامل ترکیبی از انواع لنز ها است که برای بزرگ کردن تصویر یک جسم کوچک به کار می روند. برای بزرگ کردن تصویر جسم مورد نظر، آن را در جلوی لنزهای میکروسکوپ قرار می دهند. فاصله بین لنز و چشم تا وقتی که جسم در فاصله کانونی لنز قرار گیرد و یک تصویر خوب از جسم داشته باشد قابل تنظیم است. ساده ترین نوع میکروسکوپ دارای یک لنز می باشد که اغلب آن را به نام ذره بین می شناسیم. قابلیت بزرگنمایی یک ذره بین با توجه به رابطه M=25/f بدست می آبد که در این رابطه f فاصله کانونی عدسی می باشد. 25 یک ضریب ثابت است که نشان دهنده مقدار متوسط حداقل فاصله ای می باشد که جسم با چشم غیر مسلح دیده می شود.

پیشرفت در تکنولوژی میکروسکوپ ها باعث شده که امروزه از میکروسکوپ ها در بسیاری از خطوط بازرسی در صنایع مختلف استفاده وسیع بشود. استفاده از پروژکتورها در بازرسی باعث خستگی کمتر چشم و افزایش قدرت اپراتور در بازرسی تعداد بیشتری از قطعات کوچک می شود. حتی می توان یک دوربین 35 میلیمتری هم روی هر میکروسکوپ نصب کرد که به راحتی می تواند تصویر گرفته شده را روی یک دیوار تاریک بیاندازد. بزرگنمایی میکروسکوپ و ماکروسکوپ با توجه به ساخت و مدل آن می تواند از 3 تا 3000 برابر تغییر کند.

بوروسکوپ در حقیقت وسیله ای برای دیدن فضای داخلی لوله های باریک و قطر داخلی لوله ها است. بوروسکپ شامل یک سیستم روشن کننده است که از ترکیب تعدادی عدسی و یک صفحه نمایش دهنده درست شده و تصویر را با بیشترین قابلیت موجود به بیننده نشان می دهد. منبع نور یا جلوی عدسی جسمی یا در بالای آن قرار می گیرد تا بتواند نور مورد نیاز برای بازرسی چشمی را فراهم کند. هر چقدر عدسی های بوروسکپ بیشتر شوند نور تصویر مورد نظر کمتر می شود زیرا مقدار بیشتری از نور در عدسی ها مصرف می گردد.

بوروسکپ ها در مدل های مختلف از قطر 2.5 تا 19 میلی متر و در متراژهای مختلف وجود دارند. معمولا و به صورت یک قاعده کلی، قطر بوروسکپ به قطر داخلی سوراخ یا لوله مورد بازرسی بستگی دارد. طول بوروسکپ ها معمولا با فصله بین نقطه دسترسی و نقطه مورد بازرسی تعیین می شود. سیستم های تصویری در بوروسکپ ها طوری طراحی شده اند تا بتوانند تصاویر مستقیم، عمود، تصویر با زاویه تقریبا 180 درجه نسبت به جلوی بووسکوپ یا تصاویر مایل را برای بیننده تولید کنند. انتخاب زاویه بازرسی توسط نوع عیب و محل آن، انجام می شود. در اغلب بوروسکوپ ها فضای قابل دید توسط بوروسکپ ها تقریبا یک دایره با قطر 25 میلی متر در فاصله 25 میلی متری جسم می باشد. برای یک بزرگنمایی خاص، اندازه میدان دید، معمولا با قطر تغییر میکند. انواع بوروسکپ های مستقیم خطی و بوروسکپ ها با مفصل قابل انعطاف در دو امتداد با قدرت تفکیک بالا و بزرگنمایی x2 با میدان دید 35 و 80 درجه را نشان می دهد.

اندوسکپ خیلی شبیه بوروسکپ است با این تفاوت که این وسیله دارای سیستم های بصری بهتر و یک منبع نور با شدت قوی می باشد. هم چنین از انواع زوایای دید می تواند استفاده شود ویژگی منحصر به فرد اندوسکپ فاصله کانونی ثابت 4 میلی متری آن می باشد در زمانی که نوک اندوسکپ در فاصله 4 میلی متری از سطح جسم مورد بازرسی قرار می گیرد، بزرگنمایی در حدود 10 برابر از جسم به دست می آید. ویژگی فاصله کانونی ثابت و فوکوس نشدن اندوسکپ باعث می شود که در نقاطی که احتیاج به دقت بیشتری برای بازرسی نیاز است از اندوسکپ به جای بوروسکپ استفاده شود اندوسکوپ ها در قطرهای مختلف تا 1.7 میلی متر و در طول های متنوع از 100 تا 1500 میلی متر وجود دارند.

بوروسکپ قابل انعطاف در اطراف گوشه ها و کنج ها و در داخل راهروهایی که پیچ ها و تغییر جهت های بسیاری در آن ها وجود دارد استفاده می شود. یک غلاف فولادی به حالت مارپیچ روی فیبرهای نوری کشیده شده است و از تصویری که توسط این فیبرها از عدسی جسمی به عدسی چشمی منتقل می شود محافظت می کند. این وسیله برای به دست آوردن تصاویر شفاف و واضح از قسمت های داخلی قطعات که در حالت عادی امکان دسترسی به آن ها نمی باشد، مورد استفاده قرار می گیرد. قابلیت کنترل از راه دور و انعطاف بالای فیبروسکوپ امکان استفاده از این وسیله را در قطعات با پیچ و خم های پیچیده و زیاد داده است. قسمت انتهای این وسیله، قابلیت انعطاف توسط اپراتور از راه دور را دارد. اکثر وسایل دارای عدسی جسمی با زوایه دید 100 درجه و نوک هدایت شونده با زاویه 90 ± درجه می باشند این وسایل دارای یک دسته فیبر نوری برای انتقال تصاویر و قابلیت کنترل فاصله کانونی برای به دست آوردن تصاویر شفاف و زاویه دید وسیع می باشند. طول کاری این وسایل از 60 تا 365 سانتی متر متغیر است و قطر آن ها از 0.3 تا 12.5 میلی متر متغیر می باشد.

از قابلیت تفکیک بالای دوربین های CCD تعبیه شده در فیبروسکپ ها می توان برای بازرسی سطح داخل لوله ها استفاده کرد دوربین هادر انواع مختلف دید به صورت مستقیم یا دید از کنار با حداقل منطقه دید 50 درجه همراه با 4 مفصل با زاویع 120 درجه که قابلیت حرکت با جوی استیک یا کنترل کننده های دستی را دارند، یافت می شوند. یک منبع نور مناسب و یک سیستم کنترل کننده داخل لوله مورد نظر را روشن می کند. کنترل اتوماتیک، نور را به صورت خود به خود برای بدست آوردن بیشترین روشنایی تنظیم می کند. تصاویر در یک مونیتور رنگی با قابلیت تفکیک بالا و قدرت فریز کردن تصاویر برای مشاهده جزئیات تصاویر نشان داده می شود. علاوه برآن تصاویر در یک حافظه سخت افزاری ذخیره می شوند تصاویر را می توان به صورت فایل کامپیوتری در آورد و به کامپیوترهای دیگر انتقال داد. تمام اطلاعات را می توان داخل ریپورت ها و مدارک داخل نرم افزارهای ویندوز ذخیره کرد و هم چنین اطلاعات تصویری را می توان برای به دست آوردن کنتراست و رزولوشن مناسب پروسس کرد.

از تلسکوپ برای به دست آوردن یک تصویر بزرگ از جسمی که فاصله زیادی از چشم دارد استفاده می شود و از این وسیله می توان برای بازرسی چشمی سطوحی که غیر قابل دسترسی هستند استفاده کرد. این وسیله شامل دو عدسی می باشد که به عنوان عدسی جسمی و چشمی نام گذاری شده اند از این وسیله می توان به همراه پیروسکپ برای دیدن سطوح پنهان نیز استفاده کرد. معمولا برای این منظور از تلویزیون مدار بسته نیز می توان استفاده کرد.

دی سایت یک روش برای دیدن خرابی های سطی و پستی و بلندی های روی سطح در اندازه های کوچک 10 میکرو متر است. این روش یک روش با قابلیت پاسخ دهی همزمان با تست است و استفاده ویژه ای در بازرسی سریع ساختارهای بزرگ دارد، ساختار (دی – سایت) شامل یک منبع نوری، یک صفحه منعکس کننده و جسم مورد بازرسی است. هم سطوح صاف و هم سطوح منحنی قابل بازرسی با این روش هستند ولی سطحی که مورد بازرسی قرار می گیرد. باید سطحی منعکس کننده باشد. روش دی – سایت بر اساس اصول هندسی نور کار می کند. در صورتی که یک سطح صاف همراه با یک فرورفتگی در روی آن مورد بازرسی قرار گیرد. شعاع نوری که به سطح فرورفتگی برخورد می کند کج می شود و این شعاع نوری که مسیر آن کج شده در نقطه ای غیر از تصویر نقطه مورد نظر و در تصویر سطح اطراف نقطه مورد نظر روی صفحه منعکس کننده برخورد می کند صفحه منعکس کننده از تعداد زیادی بستر شیشه ای که نور را منعکس می کند تشکیل شده است و این صفحه تمام دسته های نوری که به آن برخورد می کند را به همان نقاط اولیه خود بازتاب می دهد. بنابراین تمام سطح مورد بازرسی به غیر از نقطه فرورفتگی روشن می شود و نقطه مورد نظر به صورت یک لکه تاریک مشخص می شود. این اثر در انعکاس از صفحه منعکس کننده، به نام اثر دی – سایت شناخته می شود. این روش با افزایش میزان و شدت نور در یک طرف عیب و کاهش نور در طرف مقابل عیب باعث مشخص شدن عیب می گردد. روش دی سایت به طور موثری فرورفتگی های غیر قابل دید مثل سوراخ هایی که در اثر کار سرد به وجود می آیند و هم چنین ترک ها و خوردگی فلزات را ثبت می کند.

هولوگرافی روشی است که بدون استفاده از عدسی، اطلاعاتی به صورت دو بعدی از یک جسم تهیه می کند که در مراحل بعدی از این اطلاعات برای درست کردن مدل سه بعدی از جسم مورد نظر استفاده می شود. یک شعاع نوری سه بعدی فضای زیادی را در یک هولوگرام نشان می دهد که در این تصویر عمق نیز به صورت مجازی نشان داده می شود. یک شعاع موازی نور به صورت لیزر در اثر انعکاس و شکست در یک جدا کننده پرتو به دو قسمت تقسیم می شود، هر کدام از این دو شعاع نوری توسط دو فیلتر جداگانه پراکنده می شوند. یکی از آن ها به جسم، تابیده می شود و ممکن است توسط آینه ها باز هم تفکیک شود. شعاع نوری دوم یا شعاع اصلی به صورت مستقیم به صفحه تابیده می شود و نور منعکس شده از جسم در آن تداخل می کند. هولوگرافی که در محل مربوطه تشکیل می شود حاوی اطلاعاتی درباره مقدار و فاز موج نوری منعکس شده از جسم می باشد علاوه بر آن دارای تصویری سه بعدی از جسم است.

بعد از تابش که ممکن است از چند هزارم ثانیه تا چند ثانیه طول بکشد، هولوگرام حاضر می شود. پروسس کردن صحیح ورق های هولوگرافی نیز موازی سایر مراحل تهیه هولوگرافی می باشد. نتایج به دست آمده به استفاده از دستورالعمل های تولید بستگی دارد. برای تولید دوباره تصویر در هولوگرام، کافی است که شعاع نوری اولیه را دوباره به هولوگرام بتابانیم که در اثر شکست نور در شبکه هولوگرافی، مجموعه ای از موج ها که در زمان های مختلف ثبت شده، در آن واحد دوباره تولید می شود. به محض اینکه یک تصویر ثبت شود یک اثر (فشار، دما، ...) روی جسم گذاشته می شود و سپس دوباره تصویر ثبت می شود وقتی که بعد از مدتی این دو موج، (همراه هم)، دوباره ساخته می شوند این دو موج در یکدیگر تداخل کرده و یک تصویر حاشیه دار مشاهده می شود که به تغییر شکل جسم بستگی دارد. انواع روش های ساخت هولوگرام شامل این موارد است:

1- دو تابش غیر همزمان

2- تابش همزمان

3- روش فشرده

4- روش میانگین زمانی

روش دو تابش غیر همزمان در هولوگرافی انتخاب مناسبی برای بازرسی مخازن تحت فشار مخصوصا مناطق جوش، آنالیز تنش و کرنش، آنالیز ارتعاش، تابیدن دقیق و اندازه گیری ابعادی می باشد.